İnsan eliyle kazılmış en derin yer: Büyük Çukur

Büyük Karoo yarı çölünün ücra köşesindeki bir çiftlik arazisinde 1871 yılında elmas bulunmasını takiben bölgeye akın eden 40 binden fazla madenci tarafından açılan bu derin maden kuyusu, “elmasa hücum” döneminin simge mekanları arasında başı çekiyor.

Kimberley Maden Müzesi

Madenciler tarafından çevresine kurulan Kimberley şehrinin merkezindeki “Büyük Çukur”, Kimberley Maden Müzesi içinde yer alıyor.

Şehrin en çok ziyaret edilen yerlerinin başında gelen bu müze, ziyaretçilerini bir yandan elmasın “kanlı tarihine” doğru zaman yolculuğuna çıkarırken diğer yandan elmas madenciliği üzerine değerli bilgiler veriyor.

Müze bahçesinde bulunan tarihi Kimberley evleri konseptli bölüm ise 19. yüzyıl ikinci yarısında Güney Afrika’daki sömürge mimarisini ve yaşam tarzını yansıtmasıyla ilgi çekiyor.

2 bin 722 kilogram elmas çıkarıldı

1871-1914 yıllarında işletilen bu tarihi madenden toplam 2 bin 722 kilograma denk gelen, 14,5 milyon karatlık elmas çıkarıldı.

Buna göre yaklaşık 17 hektarlık bir alanı kapsayan ve 463 metre genişliğe sahip Büyük Çukur, 240 metre derinliğiyle, makineler olmaksızın insan emeğiyle açılmış en derin çukur olma özelliğine sahibi.

“Dünyanın en büyük çukuru” unvanı ise yine bu yakınlarda yer alan, 200 metre derinlikte olmasına rağmen 20 hektarlık alanıyla Kimberley’deki çukurdan daha büyük hacme sahip Jagersfontein Madeni’ne ait.

Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla faaliyetlerine ara veren ve sonrasında su baskınına uğrayarak kullanılamaz hale gelen çukurdaki suyun derinliği 41 metreyi aşıyor.

Suyun altında, yaklaşık 15 metre derinliğe kadar inen moloz yığını mevcut.

De Beers

Öte yandan bugün dünyanın en büyük elmas firması kabul edilen De Beers, ismini ve temelini Kimberley’deki bu madenden alıyor.

Arazilerinde elmas bulunmasının ardından, İngilizler tarafından topraklarını satışa zorlanan Boer kökenli De Beers ailesi, halihazırda işgal ettikleri yerlerinden olsalar da elmas sektörünün en büyük firmasının isim babalığını yapıyor.

İngiliz sömürgeci Cecil Rhodes tarafından, Kimberley madeninde faaliyet gösteren diğer büyük firmaların ortaklığıyla 1888’de kurulan De Beers firması, bugün dünya elmas arzının yarısından fazlasını tek başına kontrol ediyor.

“Kanlı elmas”

Çoğunluğu siyahi on binlerce madenci tarafından 43 yılda kazılan Büyük Çukur, işçi ölümleri bakımından kanlı bir geçmişe sahip.

Siyahi işçilerin oldukça zorlu ve tehlikeli çalışma şartları altında çalıştırıldığı bu madende kazalar ve hastalıklar nedeniyle binlerce işçinin hayatını kaybettiği değerlendiriliyor.

Ulaşım ve konaklama

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Johannesburg ve Cape Town şehirlerine, Türk Hava Yollarının İstanbul’dan düzenli seferleri bulunuyor.

Cape Town ile Johannesburg arasındaki kara yolculuğunda ana güzergahlardan N1 üzerinden ulaşımın sağlanabileceği Kimberley, yargı başkenti Bloemfontein’ın yaklaşık 170 kilometre doğusunda yer alıyor.

Kimberley ve çevresinde, çoğunluğu misafir evi ve çiftlik evleri olmak üzere, geniş fiyat aralığında çeşitli konaklama imkanları bulunuyor.

Şehir merkezinde yüksek suç oranlarının görülmesi nedeniyle şehrin banliyölerinde yahut çiftliklerdeki tesisler, daha güvenli konaklama seçenekleri olarak öne çıkıyor.

Büyük Çukur’un yer aldığı Kimberley Maden Müzesi’nin giriş ücreti, bu yıl 100 Güney Afrika randı (yaklaşık 5,5 dolar) olarak belirlendi.

Müzedeki ücretsiz rehberli turlar, gruplar halinde yarım saatte bir düzenleniyor.